W przypadku zagrożenia terrorystycznego podmioty administracji publicznej zobowiązane są do wykonania określonych przedsięwzięć odpowiednich do wprowadzonego stopnia alarmowego lub stopnia alarmowego CRP. Zdecydowana większość tych zadań realizowana będzie przez Policję lub we współpracy z nią. Od wcześniejszego planowania i przygotowania będzie zależeć skuteczność podejmowanych działań w sytuacji zagrożenia. 

Zgodnie z ustawą z dnia 10 czerwca 2016 roku o działaniach terrorystycznych1, w przypadku zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym albo w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia, Prezes Rady Ministrów, a w sytuacjach niecierpiących zwłoki – minister właściwy do spraw wewnętrznych, może wprowadzić jeden z czterech stopni alarmowych: ƒƒ

• pierwszy stopień alarmowy (stopień ALFA), ƒƒ
• drugi stopień alarmowy (stopień BRAVO), ƒƒ
• trzeci stopień alarmowy (stopień CHARLIE), ƒƒ
• czwarty stopień alarmowy (stopień DELTA).

To, jaki stopień zostanie wprowadzony zależy od wielkości zagrożenia oraz oceny prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia. Co warto podkreślić, stopień alarmowy może zostać wprowadzony na całym terytorium kraju, jak również wyłącznie na określonym obszarze (np. w wybranej jednostce podziału terytorialnego kraju), a nawet tylko dla jednego wybranego obiektu. Wyższy albo niższy stopień alarmowy może być wprowadzony z pominięciem stopni pośrednich. Za przekazywanie informacji o wprowadzeniu, zmianie i odwołaniu stopnia alarmowego lub stopnia alarmowego CRP w Policji są odpowiedzialne służby dyżurne jednostek organizacyjnych Policji. Odpowiednia informacja powinna zostać przekazana do wszystkich jednostek organizacyjnych.

Zakres przedsięwzięć realizowanych przez organy administracji publicznej oraz kierowników służb i instytucji właściwych w sprawach bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego reguluje Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2016 r. w sprawie zakresu przedsięwzięć wykonywanych w poszczególnych stopniach alarmowych i stopniach alarmowych CRP2. Oczywiście poszczególne podmioty realizują przedsięwzięcia w ramach swoich kompetencji ustawowych i zgodnie z wewnętrznymi procedurami. W przypadku działań policyjnych ogromne znaczenie będą mieć między innymi wytyczne określone Zarządzeniem Nr 23 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 wrześnie 2014 r. w sprawie metod i form przygotowania i realizacji działań Policji w związku ze zdarzeniami kryzysowymi3. W styczniu bierzącego roku upłynął 6-cio miesięczny okres, w którym organy administracji publicznej oraz kierownicy służb i instytucji właściwych w sprawach bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego mieli określić procedury realizacji przedsięwzięć w ramach poszczególnych stopni alarmowych, w tym moduły zadaniowe dla każdego stopnia, zawierające w szczególności wykaz zadań do wykonania. Komendant Główny Policji wywiązał się z nałożonego obowiązku w terminie i w dniu 30 grudnia 2016 r. wydał decyzję w sprawie procedur realizacji przedsięwzięć w ramach poszczególnych stopni alarmowych i stopni alarmowych CRP w Policji4.Opracowanie modułów zadaniowych miało się zakończyć 15 stycznia 2017 r.

W ten sposób w całej polskiej Policji funkcjonują dwa rodzaje gotowości:

1. stała gotowość Policji do przeciwdziałania i minimalizacji skutków aktów terrorystycznych – utrzymywana w przypadku braku informacji o możliwościach wystąpienia zagrożenia o charakterze terrorystycznym,
2. podwyższona gotowość Policji do przeciwdziałania i minimalizacji skutków aktów terrorystycznych – obowiązująca w sytuacji wprowadzenia jednego ze stopni alarmowych lub stopni alarmowych CRP.

W praktyce oznacza to, że w przypadku wprowadzenia któregokolwiek ze stopni alarmowych jednostki organizacyjne Policji przechodzą w stan podwyższonej gotowości, natomiast odwołanie stopnia alarmowego powoduje powrót do stałej gotowości Policji.

W stanie stałej gotowości Policji do przeciwdziałania i minimalizacji skutków aktów terrorystycznych, kierownicy jednostek organizacyjnych Policji wykonują szereg zadań z zakresu planowania i przygotowania, w szczególności:

1. prowadzą bieżące rozpoznanie zagrożeń o charakterze terrorystycznym, zwłaszcza przez realizację czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz bieżącą analizę ryzyka wystąpienia takich zagrożeń;
2. w przypadku uzyskania informacji lub powzięcia uzasadnionego podejrzenia o możliwości wystąpienia zagrożenia o charakterze terrorystycznym – informują o tym właściwe podmioty;
3. zapewniają kontrolę ruchu osób, pojazdów, bagaży i innych przedmiotów, na terenie jednostki organizacyjnej Policji;
4. zapewniają niezawodny i szybki obieg informacji w systemie kierowania;
5. aktualizują wykazy obiektów i obszarów uznanych za potencjalne cele aktów o charakterze terrorystycznym na terenie swojego działania;
6. zapewniają sprawność systemu alarmowania podległej jednostki organizacyjnej Policji, w tym sprawdzają działanie instalacji alarmowych;
7. sprawdzają przepustowość dróg ewakuacji;
8. przygotowują bazę danych o alternatywnych możliwościach zaopatrzenia stanu osobowego podległej jednostki organizacyjnej Policji w wodę;
9. prowadzą szkolenia z zakresu wykonywania czynności służbowych przewidywanych do realizacji w razie zaistnienia zagrożeń o charakterze terrorystycznym;
10. aktualizują, nie rzadziej niż co dwa lata procedury realizacji przedsięwzięć określonych w formie modułów zadaniowych.

W przypadku wprowadzenia pierwszego stopnia alarmowego – ALFA, w stanie podwyższonej gotowości Policji do przeciwdziałania i minimalizacji skutków aktów terrorystycznych, kierownicy jednostek organizacyjnych Policji, poza zadaniami wykonywanymi w stałej gotowości, powinni ponadto:

1. zintensyfikować działania prewencyjne i rozpoznawcze, w szczególności w odniesieniu do znajdujących się na terenie ich działania obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie, a także dużych skupisk ludności;
2. prowadzić wzmożoną kontrolę obiektów użyteczności publicznej oraz innych obiektów, które potencjalnie mogą stać się celem aktu o charakterze terrorystycznym;
3. poinformować podległych policjantów i pracowników o konieczności wzmożenia czujności, w szczególności w zakresie zwracania uwagi na osoby zachowujące się w sposób wzbudzający podejrzenia, pozostawione paczki, bagaże i nieznane pojazdy;
4. dokonać przeglądu i aktualizacji procedur, zadań oraz planów z zakresu reagowania na poszczególne rodzaje zagrożeń terrorystycznych;
5. przeprowadzać wzmożone kontrole pojazdów wjeżdżających oraz osób wchodzących na teren obiektów policyjnych;
6. sprawdzać, na zewnątrz i od wewnątrz, budynki jednostki organizacyjnej Policji będące w stałym użyciu, pod względem podejrzanych zachowań osób oraz w poszukiwaniu podejrzanych przedmiotów;
7. sprawdzać sprawność i niezawodność wszystkich środków łączności funkcjonujących w systemie kierowania, w szczególności pomiędzy jednostkami organizacyjnymi Policji;
8. prowadzić akcję informacyjno-instruktażową dla społeczeństwa dotyczącą potencjalnego zagrożenia, jego skutków i sposobu właściwego postępowania;
9. ograniczyć do niezbędnego minimum ruch pojazdów i osób w obrębie obiektów jednostki organizacyjnej Policji;
10. zamknąć i zabezpieczyć nieużywane budynki i pomieszczenia jednostki organizacyjnej Policji;
11. wzmocnić zewnętrzną ochronę przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych, dworców, portów lotniczych i innych ważnych obiektów użytku publicznego i środków transportu zbiorowego, w porozumieniu z podmiotami zobowiązanymi do ich ochrony;
12. ograniczyć do niezbędnego minimum wykonywanie przez policjantów z antyterrorystycznych jednostek i komórek organizacyjnych Policji czynności służbowych poza miejscem ich dyslokacji.

W przypadku wprowadzenia drugiego stopnia alarmowego – BRAVO, kierownicy jednostek organizacyjnych Policji, poza zadaniami wymienionymi dla stałej gotowości i stopnia alarmowego ALFA, zobowiązani są:

1. dokonać sprawdzenia zabezpieczeń obiektów infrastruktury krytycznej znajdujących się na terenie ich działania i na obszarze objętym stopniem alarmowym;
2. zapewnić noszenie kamizelek kuloodpornych oraz broni długiej przez umundurowanych policjantów bezpośrednio wykonujących zadania związane z zabezpieczeniem miejsc i obiektów;
3. zintensyfikować kontrole pojazdów, osób oraz budynków publicznych w rejonach zagrożonych;
4. dodatkowo zintensyfikować działania prewencyjne i rozpoznawcze, w szczególności w zakresie ochrony środków komunikacji publicznej;
5. sprawdzić funkcjonowanie zasilania awaryjnego;
6. poinformować policjantów i pracowników o możliwych formach ataku lub zdarzenia o charakterze terrorystycznym oraz przeprowadzić szkolenia z zakresu zachowania się w sytuacji ich zaistnienia;
7. poinformować policjantów i pracowników podległej jednostki organizacyjnej Policji o możliwości wezwania do natychmiastowego stawienia się w miejscu pełnienia służby lub wykonywania pracy;
8. sprawdzić i wzmocnić ochronę ważnych obiektów publicznych;
9. przeprowadzić kontrole systemów ochrony obiektów ochranianych przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne;
10. wprowadzić kontrolę wszystkich przesyłek pocztowych przychodzących do jednostki organizacyjnej Policji;
11. dokonać przeglądu stanu posiadanych zapasów materiałowych, sprzętu i uzbrojenia, w tym również dostępności środków i materiałów medycznych;
12. prowadzić intensywne rozpoznanie zagrożeń w odniesieniu do znajdujących się na terenie ich działania obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie – w tym infrastruktury krytycznej;
13. zintensyfikować kontakty z osobowymi źródłami informacji w celu zapewnienia stałego i bieżącego dopływu informacji o zagrożeniach terrorystycznych;
14. dostosować wcześniej zaplanowane działania rozpoznawcze i prewencyjne do aktualnej charakterystyki zagrożeń i wyników analizy ryzyka;
15. ograniczyć udzielanie zwolnień od zajęć służbowych (dni wolnych od służby);
16. wprowadzić całodobowe dyżury dla służby wspomagającej działalność Policji, umożliwiające zabezpieczenie potrzeb jednostki organizacyjnej Policji;
17. zapewnić ochronę środków transportu służbowego poza terenem obiektu oraz wprowadzić kontrolę pojazdu przed wejściem do samochodu i jego uruchomieniem.

W przypadku wprowadzenia trzeciego stopnia alarmowego – CHARLIE, kierownicy jednostek organizacyjnych Policji, poza zadaniami wymienionymi dla stałej gotowości, stopnia alarmowego ALFA i BETA, zobowiązani są:

1. wprowadzić dyżury dla osób funkcyjnych odpowiedzialnych za wprowadzanie procedur działania na wypadek zdarzeń o charakterze terrorystycznym;
2. sprawdzić dostępność obiektów wyznaczonych na zastępcze miejsca czasowego pobytu na wypadek zarządzenia ewakuacji jednostki organizacyjnej Policji;
3. ograniczyć do minimum liczbę miejsc ogólnodostępnych w obiekcie i rejonie własnych obiektów;
4. w uzasadnionych przypadkach wprowadzić ścisłą kontrolę osób i pojazdów przy wejściu lub wjeździe na teren własnych obiektów;
5. wystąpić o wprowadzenie zmian w organizacji ruchu drogowego oraz ograniczeń komunikacyjnych w rejonach zagrożonych, w tym także dotyczących ograniczenia możliwości parkowania pojazdów przy obiektach chronionych;
6. w przypadkach tego wymagających, zgodnie z aktualną charakterystyką zagrożeń i wynikami analizy ryzyka, objąć nadzorem lub ochroną dodatkowe obiekty lub miejsca;
7. wzmocnić ochronę imprez masowych i zgromadzeń publicznych lub wystąpić o ich odwołanie;
8. wzmocnić fizyczną ochronę własnych obiektów policyjnych;
9. przygotować się do wykonania procedur związanych z planowanymi ewentualnymi przemieszczeniami stanowisk kierowania i zmianami dyslokacji sił policyjnych;
10. przygotować do alarmowego wydania uzbrojenie oraz środki techniczne, ochrony osobistej i inne wyposażenie służbowe, pozostające w depozytach i magazynach jednostki; 
11. prowadzić zmiany w eksploatowanych systemach łączności, dostosowujące funkcjonowanie tych systemów do planowanej lub wprowadzanej struktury dowodzenia;
12. zaprzestać udzielania policjantom dni wolnych od służby i urlopów;
13. zaktualizować bazę danych o alternatywnych możliwościach zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną oraz, w okresie od jesieni do wiosny, w zakresie zapewnienia ogrzewania pomieszczeń;
14. wprowadzić zmianową całodobową służbę w jednostkach i komórkach antyterrorystycznych Policji i Wydziale Realizacyjnym Komendy Stołecznej Policji.

W przypadku wprowadzenia czwartego stopnia alarmowego – DELTA, kierownicy jednostek organizacyjnych Policji, poza zadaniami wymienionymi dla stałej gotowości, stopnia alarmowego ALFA, BETA i CHARLIE, zobowiązani są:

1. w uzasadnionych przypadkach wystąpić o wprowadzenie ograniczeń komunikacyjnych w rejonach zagrożonych;
2. przeprowadzić identyfikację wszystkich pojazdów znajdujących się już w rejonie obiektów podległej jednostki organizacyjnej Policji oraz, w uzasadnionych przypadkach, ich relokację poza obszar obiektu;
3. kontrolować wszystkie pojazdy wjeżdżające na teren obiektu oraz ich ładunki;
4. kontrolować wszystkie wnoszone na teren obiektu przedmioty, w szczególności torebki i paczki;
5. zintensyfikować i zwiększyć częstotliwość kontroli realizowanych na zewnątrz budynków i na parkingach;
6. ograniczyć liczbę podróży służbowych podległych policjantów i pracowników oraz wizyt osób niezatrudnionych w jednostce organizacyjnej Policji;
7. wprowadzić pełną kontrolę dostępu do obiektów podległej jednostki organizacyjnej Policji;
8. wystąpić o wydanie decyzji o zakazach przeprowadzania imprez masowych, na podstawie przepisów o bezpieczeństwie imprez masowych;
9. wystąpić o wydanie decyzji o zakazie zgromadzeń, na podstawie przepisów o zgromadzeniach;
10. wprowadzić całodobowy tryb służby dla obsady sztabu;
11. zapewnić sprawne funkcjonowanie łączności dowodzenia, współdziałania i alarmowania w zakresie posiadanej właściwości; 
12. skoszarować policjantów jednostek i komórek antyterrorystycznych Policji oraz Wydziału Realizacyjnego Komendy Stołecznej Policji;
13. uzupełnić oddziały i samodzielne pododdziały prewencji Policji do pełnego stanu etatowego oraz skoncentrować całość lub część nieetatowych oddziałów i pododdziałów prewencji Policji;
14. zapewnić zaplecze logistyczne oraz medyczno–sanitarne, odpowiednie do rozmiaru sił i środków przewidywanych do użycia podczas przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym.

Na podstawie powyższego wykazu przedsięwzięć można zauważyć, że główne zadania jakie w przypadku wprowadzenia stopni alarmowych realizuje Policja koncentrują się na zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego w przestrzeni publicznej, a także sprawdzeniu i zabezpieczeniu obiektów, newralgicznych ze względu na rodzaj występującego zagrożenia, w tym obiektów podlegających obowiązkowej ochronie.

Realizacja tych zadań nie będzie możliwa bez odpowiedniej koordynacji działań i współdziałania z pozostałymi podmiotoami odpowiedzialnymi za zabewnienie bezpieczeństwa państwa, w szczególności z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Rządowym Centrum Bezpieczeństwa, Biurem Ochrony Rząd, Strażą Graniczną, Państwową Strażą Pożarną, Żandarmerią Wojskową, Strażą Ochrony Kolei, organami administracji samorządowej, a także podmiotami i instytucjami odpowiedzialnymi za ochronę infrastruktury krytycznej, obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz obiektów, obszarów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie.

Sergiusz Parszowski

– niezależny ekspert i doradca do spraw bezpieczeństwa.

www.instin.pl
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.