Zabezpieczenia techniczne stanowią odwieczną próbę sił pomiędzy służbami ochrony, a napastnikami próbującymi te zabezpieczenia sforsować. Dla obiektów infrastruktury krytycznej, ale również zakładów przemysłowych czy innych terenów z rozbudowaną infrastrukturą nasyconą w kosztowne urządzenia, konicznością staje się powstrzymanie intruza przed penetracją terenu. Z tego punktu widzenia najważniejsza staje się ochrona obwodowa obiektów i na tym aspekcie od lat skupia się uwaga producentów urządzeń i integratorów systemów.
Kiedyś najprostszym rozwiązaniem była fosa i wysokie mury, które najczęściej eliminowały wizyty nieproszonych gości. Obecnie rozwijająca się urbanizacja wymusza współistnienie obiektów przemysłowych obok arterii komunikacyjnych i bliskich siedzib ludzkich. Dlatego, z jednej strony coraz trudniejsza jest budowa spektakularnych zabezpieczeń fizycznych, a z drugiej wzrasta konieczność zabezpieczenia terenu przed wizytami nie tylko osób działających z premedytacją, ale również wandali czy drobnych złodziei. Nierzadko szkody popełniane przez tych ostatnich mają bardzo wymierne skutki finansowe dla przedsiębiorstw. Mogą na przykład spowodować wstrzymanie produkcji energii elektrycznej, co może mieć bardzo negatywne konsekwencje.
Aktualnie stosowane zabezpieczenia w ochronie obwodowej obiektów
1.Systemy napłotowe
Systemy napłotowe wyposażone w czujniki działają w oparciu o zawieszone na ogrodzeniu różne warianty czujników pizzoelektrycznych lub akcelerometrycznych połączonych kablowo. Występują również systemy bezprzewodowe wykorzystujące RFID do połączeń pomiędzy czujnikami wyposażonymi w układy akceleromteryczne i żyroskopowe.
Systemy napłotowe w postaci zawieszonych na ogrodzeniach kabli sensorycznych działają najczęściej w oparciu o zmianę pola magnetycznego lub wychwytywane anomalie przepływu sygnału w kablach światłowodowych.
Systemy napłotowe są widoczne na ogrodzeniu i mogą być narażone na przerwanie sygnału przez przecięcie kabla sensorycznego lub łączącego czujniki, czego relatywnie często powodem są zwierzęta. Systemy bezprzewodowe nie są narażone na przerwanie fizyczne połączeń natomiast rynek nadal nieufnie podchodzi do sposobu transmisji sygnału oraz bateryjnego zasilania. Niepodważalną zaletą systemów napłotowych jest szybkość montażu niewymagająca zaangażowania dużych zasobów ludzkich i sprzętowych. Większym wyzwaniem jest dostosowanie typu montażu (czujek) do rodzaju ogrodzenia i ograniczenie niepożądanych alarmów związanych ze zmiennymi warunkami środowiskowymi lub przejeżdżającymi pojazdami, gdy ogrodzenie znajduje się w pobliżu drogi.
2. Kable sensoryczne zakopywane
Systemy oparte o kable sensoryczne zakopywane zróżnicowane są w zależności od rodzaju detekcji. Podobnie jak w systemach napłotowych, występują systemy światłowodowe oraz wykazujące zmiany pola elektromagnetycznego, ale również spotykane są systemy sejsmiczne i ciśnieniowe.
O ile tego typu systemy są niewidoczne, o tyle często wyzwaniem są przygotowanie podłoża zgodnie z wymaganiami producenta oraz sama czynność ułożenia w ziemi. Konieczne są tu zdecydowanie większe nakłady, niż w przypadku systemów napłotowych. Często wyznaczenie wielu stref detekcji związane jest ze zwiększeniem ilości kontrolerów systemu, co ma również odzwierciedlenie w cenie.
3. Naziemne czujniki bliskiego i dalekiego zasięgu
Systemy działające w oparciu o naziemne czujniki, wykorzystują najczęściej czujniki mikrofalowe, podczerwieni czy tzw. dualne korzystające z obu technologii jednocześnie.
Z reguły systemy te podają informację o naruszeniu strefy bez podania dokładnego miejsca naruszenia. Tego typu rozwiązania, w zależności od technologii, narażone są na utratę sygnału w przypadku dużych opadów, mgły czy oszronienia (podczerwień) lub zakłócenia związane z odbitymi sygnałami (mikrofale) od pobliskich ogrodzeń czy roślin, które mogą wzmacniać lub znosić sygnały w obszarze propagowania sygnału (tzw. strefa Fresnela). Dlatego w przypadku rozwiązań działających w oparciu o czujniki dalekiego zasięgu, wymagane są przestrzenie wolne od roślin i innych przeszkód pomiędzy nadajnikiem a odbiornikiem oraz w bezpośredniej bliskości całego toru detekcji. Inną sprawą jest należyta i ciągła dbałość o stan roślinności w pasie działania czujników.
Odrębnie należy potraktować czujniki wykorzystujące technologię laserową. O ile znane od dawna są czujniki wykorzystujące pojedyncze wiązki lasera, to obecnie pojawiły się czujniki wykorzystujące nawet kilkaset wiązek w jednym czujniku, co pozwala na dokładne zobrazowanie terenu chronionego, nawet jako wizualizację podobną do obrazu z kamery. W przypadku częściowego przysłonięcia czujki, wizualizacja daje dużą możliwość wykrycia problemu i stwierdzenia jednoznacznie o celowym działaniu.
4. Detekcja wizyjna
Do niedawna w systemach działających w oparciu o kamery światła widzialnego lub termowizję, generowany obraz był przetwarzany głównie w oparciu o wielkość intruza (obiektu) w układzie przestrzennym. Pozwalało to z dużym prawdopodobieństwem wykrywać naruszenia stref detekcji. Nie były to systemy wolne od wad, gdzie zmieniające się warunki atmosferyczne, a szczególnie słońce i chmury oraz wiatr poruszający roślinnością potrafiły wzbudzać alarmy nawet z systemów termowizyjnych. Od kilku lat prawdziwy bum przeżywają różnego rodzaju technologie detekcji działające w oparciu o mechanizmy AI z klasyfikacją zdarzeń i obiektów, które działają zdecydowanie lepiej od wcześniejszych metod. Nadal jednak warto z dużą świadomością podchodzić do usytuowania kamer i doboru urządzeń z uwzględnieniem otoczenia i warunków środowiskowych. Trudno również opierać system ochrony obwodowej tylko o system wizyjny w terenie zbiorników wodnych narażonym na np. częste mgły.
Nie są to wszystkie dostępne metody zabezpieczenia technicznego obiektów. Możliwe jest wykorzystanie w celu zabezpieczenia terenu radarów powierzchniowych, dronów, dronów „na uwięzi”, sonarów i innych dobranych odpowiednio środków technicznych. Ważne są również zabezpieczenia mechaniczne obiektów takich jak odpowiednio dobrane do obiektu ogrodzenia, bramy, śluzy, zapory itd. Równie ważne jest korzystanie z więcej niż jednego systemu ochrony perymetrycznej, wykorzystującego różne technologie dla obiektów istotnych z punktu widzenia konieczności zabezpieczenia.
Dodatkowym elementem, który pojawia się coraz częściej, jest chęć zabezpieczenia obiektów przed UAV popularnie zwanych dronami. Zwalczanie UAV jest problematyczne, ale coraz częściej pojawia się konieczność świadomości naruszenia przestrzeni powietrznej w okolicach obiektu, a nie tylko na poziomie gruntu.
Nieocenioną pomocą w zabezpieczeniach obiektów są odpowiednio dobrane i wykorzystane systemy integrujące, które wspierają operatorów przez wyzwalanie odpowiednich akcji w momencie alarmu. Po naruszeniu strefy ochrony perymetrycznej systemy integrujące mogą skierować kamery w strefę alarmu, wywołują mechanizmy śledzenia, przekazują alarm najbliższym służbom wykorzystując systemy informacji geograficznej. Mogą też wysłać w rejon alarmu drona, który wyposażony jest w środki techniczne niezbędne do przekazu na żywo sygnałów służbom zaangażowanym w akcję. Przykładem jest system ARGUS, stworzony i rozwijany przez poznańską firmę TELUD SA, zastosowany między innymi do zabezpieczenia granicy Polski z Federacja Rosyjską.
Podsumowując, ochrona obwodowa obiektów jest tematem złożonym, którym powinni zajmować się doświadczeni specjaliści, uwzględniając problematykę wynikającą z charakterystyki terenu chronionego i samego obiektu.
