W momencie powstania Straży Granicznej głównym jej zadaniem, jako służby graniczno-migracyjnej, jest zapewnienie skutecznej ochrony granicy państwowej RP.
Po wejściu Polski do strefy Schengen polska Straż Graniczna zaczęła odgrywać bardzo ważną rolę w ochronie zewnętrznej granicy Unii Europejskiej. Zachowanie bezpieczeństwa poprzez podsystem ochrony granicy stał się ważnym ogniwem europejskiej strategii.
W celu zapewnienia skutecznej oraz efektywnej ochrony granicy, już od początku ponoszono znaczące nakłady finansowe na zakup nowoczesnego sprzętu oraz systemów obserwacji technicznej. Proces zakupów i modernizacji jest realizowany ciągle ze względu na dostępność coraz nowszych technologii, a przez to dostęp coraz bardziej skutecznych urządzeń.
Pisząc o technicznej ochronie granicy państwowej należy wspomnieć o koncepcji Systemu Elektronicznego Wspomagania Nadzoru Granicy (SEWN), która powstała ponad dwadzieścia lat temu i jest konsekwentnie realizowana. Zadaniem SEWN jest wytworzenie i dostarczenie granicznym jednostkom organizacyjnym Straży Granicznej Kompleksowego Obrazu Sytuacji (KOS) rejonu objętego nadzorem. KOS powstaje w wyniku łączenia, przetwarzania i gromadzenia danych napływających z poszczególnych podsystemów oraz informacji o siłach i środkach własnych. Do tego rodzaju systemów możemy zaliczyć systemy: wspomagania kierowania (SWK), wieże obserwacyjne, ochrony perymetrycznej, nadzoru wizyjnego (np. typu Las i Obserwator), a także mobilne jednostki, takie jak pojazdy obserwacyjne oraz systemy obserwacji lotniczej. Na uwagę zasługuje pracujący w Morskim Oddziale Straży Granicznej Zautomatyzowany System Radarowego Nadzoru Obszarów Morskich (ZSRN), który jest systemem kompletnym.
Na przestrzeni istnienia Straży Granicznej, rozwój urządzeń i systemów obserwacyjnych zmienił zasadniczo podejście do technicznej ochrony granicy państwowej, nadając jej nowy jakościowo wymiar. W roku 2000 zostały zrealizowane pierwsze centralne zakupy pojazdów obserwacyjnych (w potocznej nomenklaturze zwanych przewoźnymi jednostkami nadzoru – PJN) wersji volkswagen transporter syncro T4 z silnikiem benzynowym oraz zainstalowanym systemem obserwacji dzienno-nocnej firmy ZEISS. Zakupione pojazdy zostały rozdysponowane pomiędzy oddziałami na granicy lądowej.
Pojazdy otrzymały nazwę VW ZEISS I. Głównym elementem systemu obserwacyjnego jest głowica uchylno-obrotowa, która zawiera chłodzoną kamerę termowizyjną, kamerę światła dziennego oraz dalmierz laserowy. Obraz z kamer przekazywany jest na monitory z lampą kineskopową. Sterowanie głowicą odbywa się za pomocą panelu kontrolno-pomiarowo-sterowniczego lub komputera z oprogramowaniem sterującym. Całość zasilana jest z zestawu odpowiednich akumulatorów lub agregatu prądotwórczego diesla, co wymusiło konieczność umieszczenia w części technicznej pojazdu dodatkowego zbiornika na olej napędowy.
Po dwóch latach zakupiono kolejną partię pojazdów obserwacyjnych na podwoziu VW, również z systemem obserwacji dzienno-nocnej firmy ZEISS.
W serii VW ZEISS II zastosowano zmiany kosmetyczne, polegające między innymi na umieszczeniu jednego monitora obserwacyjnego typu LCD, ulepszeniu komfortu pracy (poprzez wprowadzenie ogrzewania postojowego) oraz wprowadzeniu po raz pierwszy agregatu prądotwórczego Camino4, służącego do generowania energii elektrycznej niezbędnej do zasilania urządzeń systemu.
W 2004 roku do służby weszły następne generacje pojazdów obserwacyjnych „rodziny” ZEISS, jednak już ze zmienionym nośnikiem. Systemy zostały zamontowane na Mercedesach Sprinter 4x4 modele 313 CDI oraz 416 CDI wersja furgon. Tę ostatnią przystosowano do montażu radaru dopplerowskiego i przewidziano jako mobilne punkty radarowego nadzoru w systemie ZSRN. Mercedesy 313 CDI oraz 416 CDI trafiły do wszystkich oddziałów SG.
W roku 2007 zakupiono kolejną, tzw. czwartą generację pojazdów obserwacyjnych. Zasiliły one flotę oddziałów ochraniających granicę zewnętrzną. Były to Mercedesy 315 CDI, wyposażone w system obserwacji dzienno-nocnej.
Sterowanie elementami systemu odbywa się w nich za pomocą aplikacji oraz konsoli sterującej, służącej jako stano wisko zapasowe.
W 2018 roku zakupiono pojazdy w wersji ZS-2018 oparte o podwozie terenowych pojazdów Toyota Hilux 4x4. Są to jednostki przeznaczone do pełnienia funkcji doraźnych posterunków obserwacyjnych. W ich specyfikacji zwiększono mobilność, co pozwala sklasyfikować je jako pojazdy patrolowo-obserwacyjne.
Pojazdy zostały wyposażone w zintegrowaną głowicę obserwacyjną, zawierającą kamerę termowizyjną, kamerę dzienną, dalmierz laserowy, GPS i czujnik północy, a także dwa stanowiska operatorskie, wyposażone w monitory oraz system sterowania masztem i sprzętem optoelektronicznym. Zastosowane rozwiązania konstrukcyjne dają możliwość pracy jednoczesnej lub zmianowej, z wykorzystaniem pełnej funkcjonalności systemu obserwacji.
Zainstalowany sprzęt pozwala nie tylko wykryć i rozpoznać obiekt, ale także zarejestrować wynik prowadzonej obserwacji i określić dokładne współrzędne położenia obserwowanych obiektów.
W 2021 w służbie pojawiła się kolejna wersja pojazdów patrolowo-obserwacyjnych, wyposażonych w system obserwacji dzienno-nocnej, zainstalowany na podwoziu samochodu marki Toyota Hilux Arctic Truck 35 (wersja ZSKA Mobile LR). Pojazd zasadniczo posiada funkcjonalności bardzo zbliżone do wersji z roku 2018. Różnicę stanowią kamery (dzienna oraz termowizyjna) o nieco lepszych parametrach zasięgowych oraz ulepszone pod względem użytkowania w terenie podwozie samochodu Toyota Hilux.
Poza mobilnymi urządzeniami oraz systemami obserwacji technicznej, ważnym elementem na wyposażeniu funkcjonariuszy polskiej Straży Granicznej stały się przenośne, chłodzone i niechłodzone kamery termowizyjne. Urządzenia te przeznaczone są głównie do skrytej obserwacji najbardziej zagrożonych odcinków granicy państwowej, w celu wykrywania osób przekraczających ją wbrew przepisom lub usiłujących dokonać tego przekroczenia w odległości co najmniej kilkuset metrów od obserwatora.
Zdecydowanie lepiej „radzą” sobie przez cały rok w warunkach ograniczonej widoczności (zmierzch, noc) oraz pogorszonych warunkach atmosferycznych (zamglenia, opady) w zestawieniu z kamerami pracującymi w zakresie światła widzialnego. Kamery są użytkowane przede wszystkim przez patrole piesze oraz w ramach zorganizowanych zasadzek.
Pierwszymi, przenośnymi urządzeniami pracującymi w zakresie podczerwieni – które trafiły na wyposażenie funkcjonariuszy Straży Granicznej – były zakupione w 2004 roku lornetki termowizyjne. Jako sprzęt przenośny są używane przez funkcjonariuszy w trakcie pełnienia służby na równi z lornetkami wizyjnymi oraz noktowizorami. Posiadanie oraz używanie tych urządzeń znacznie poprawiło skuteczność wykrywania oraz rozpoznawania „intruzów”.
Firma DGT dostarczyła dwa typy urządzeń wyprodukowanych przez korporację THALES: lornetkę termowizyjną Sophie z detektorem chłodzonym oraz lornetkę Elvir z bolometrycznym detektorem niechłodzonym. Należy zauważyć, że w tym czasie lornetka ta była produktem innowacyjnym, niewielu producentów oferowało bowiem detektory niechłodzone. Stosunkowo prosta obsługa Sophie (zwanej potocznie przez funkcjonariuszy „Zośką”) oraz automatyka jej parametrów stosunkowo szybko zdobyła uznanie wśród funkcjonariuszy. Bardzo dobre parametry detektora dawały czytelny obraz, a możliwość przełączenia na wąskie pole widzenia stwarzało szanse na szybsze wykrycie intruza.
W 2006 roku powiększono stany przenośnych urządzeń termowizyjnych o zakup kamer Sophie ZS oraz Alice HH. Wersja Sophie ZS jest wersją zmodernizowaną w porównaniu do swojej poprzedniczki. Urządzenie zbudowane z nowych materiałów jest lżejsze, prostsze w obsłudze, posiada lepsze parametry wykrycia oraz umożliwia dłuższą pracę na akumulatorach.
Wymienione powyżej lornetki oraz kamery termowizyjne zostały dostarczone do Straży Granicznej w ramach zakupów dokonywanych centralnie. Jednocześnie poszczególne oddziały Straży Granicznej kupowały sprzęt ze środków własnych lub programów pomocowych, w związku z tym na wyposażeniu placówek SG może znajdować się sprzęt nie opisany w tym artykule.
W latach 2018–2019 zakupiono lornetki termowizyjne firm: tureckiej – Aselsan, bułgarskiej – Optix oraz polskiej – PCO. Kamery te zastąpiły sprzęt korporacji THALES wycofany z eksploatacji.
Z korporacji Aselsan pochodzą kamery z detektorem chłodzonym o nazwie Eye Mobile popularnie zwane GOZ Mobil (tur. oko). Urządzenia mogą być wykorzystywane w służbie na granicy przez cały rok, zarówno w dzień jak i w nocy. Uzyskiwany obraz jest dość dobrej jakości, a skuteczne zasięgi obserwacji wynoszą w normalnych warunkach pogodowych do kilku kilometrów. Kamery posiadają specjalnie zaprojektowany układ okularów zapobiegający wydostawaniu się światła na zewnątrz, co zapewnia ochronę przed ewentualnym zdemaskowaniem lokalizacji patrolu. Pamięć wewnętrzna urządzenia umożliwia zaś zapisywanie zdjęć oraz filmów.
Firma Optix z kolei dostarczyła kamery z detektorem niechłodzonym o nazwie Bidentifier 100. Kamera posiada detektor o rozdzielczości 640X480 17 μm. Wartościową funkcją urządzenia jest możliwość włączenia automatycznej funkcji NUC z przesłoną wewnętrzną. Usprawnia to znacznie prowadzenie obserwacji.
Spółka Przemysłowe Centrum Optyki (PCO) z Warszawy, wchodząca w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ) dostarczyła lornetki termowizyjne pod nazwą NPL-1T Agat. Parametry matrycy detektorów są porównywalne z matrycą występującą w kamerze Bidentifier 100, w związku z czym odległość detekcji i rozpoznanie celu wielkości człowieka jest w obydwu urządzeniach jednakowa.
Kolejnym urządzeniem, zakupionym w ostatnim okresie na mocy umowy, zawartej pomiędzy Komendą Główną Straży Granicznej a spółką PCO jest monokular termowizyjny MT-1, przeznaczony na wyposażenie indywidualne funkcjonariusza. Dzięki zastosowaniu rozwiązania konstrukcyjnego, bazującego na detektorze bolometrycznym z pikselem o wielkości 12 μm oraz w połączeniu z zaawansowanymi metodami przetwarzania obrazu, uzyskano jedno z najmniejszych oraz najlżejszych na świecie urządzeń wykonanych w tej technologii (masa zaledwie ok. 200 g), oferujących wysokiej jakości obraz termowizyjny.
MT-1 posiada bardzo dobre parametry obserwacyjne oraz szereg dodatkowych funkcjonalności, takich chociażby jak: funkcja zapisu zdjęć do pamięci wewnętrznej (60 zdjęć); możliwość sterowania pracą monokulara poprzez zewnętrzne urządzenia (telefon, komputer); wyjście cyfrowe sygnału wideo przez złącze USB czy wreszcie możliwość zasilania poprzez powerbank.
Jednym z ostatnio dostarczonych urządzeń do wykorzystania w służbie przez funkcjonariuszy Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej jest Kamera Recon V MLR. To bardzo zaawansowany system optoelektroniczny – dwuokularowa kamera termowizyjna z chłodzonym czujnikiem średniej fali podczerwieni, dalmierzem laserowym, cyfrowym kompasem, cyfrowym kompasem magnetycznym i opcjonalnym wskaźnikiem laserowym. Wszystkie kluczowe komponenty urządzenia są zoptymalizowane pod względem wagi.
Biorąc pod uwagę jej parametry, umożliwia ona detekcję osób na średnich i dalekich dystansach.
Gogle noktowizyjne, to kolejna grupa urządzeń, pozwalająca funkcjonariuszom SG sprostać wymaganiom, dotyczącym zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, na najbardziej zagrożonych odcinkach granicy państwowej.
Ten niewielki, lekki przyrząd optoelektroniczny przeznaczony do obserwacji terenu w warunkach ograniczonej widoczności i w nocy może być wyposażony w dodatkowe źródło oświetlenia, pracującego w zakresie podczerwieni co umożliwia pracę noktowizora w zamkniętych, zaciemnionych pomieszczeniach.
Gogle mogą być używane jako przyrząd ręczny mocowany na każdym typie hełmu lub na głowie za pomocą specjalnej uprzęży.
Do obserwacji na większych odległościach stosuje się dodatkowe obiektywy z powiększeniem optycznym x3, x4 lub x5.
Gogle noktowizyjne, którymi dysponują funkcjonariusze Straży Granicznej zapewniają automatyczną regulację jasności, manualną regulację kontrastu oraz co najmniej 40° pole widzenia. Temperatury otoczenia, w których mogą być używane nowe gogle noktowizyjne, mają oscylować od –30° do +45°C i niedopuszczalne jest przy tym zaparowanie wewnętrznych powierzchni elementów optycznych.
Właściwości i parametry urządzenia, a także prosta i intuicyjna obsługa powodują, że jest ono idealnym narzędziem do obserwacji na średnim i dalekim dystansie.
Sprzęt tej klasy stanowi niemal standardowe wyposażenie indywidualne funkcjonariuszy.
Istotnym elementem zabezpieczenia technicznego granicy państwowej stanowi system wież obserwacyjnych (SWO). Pierwsze tego typu wieże zostały zbudowane i rozpoczęły pełnienie swojej funkcji w 2009 roku. Obecnie w Straży Granicznej na całej lądowej granicy zewnętrznej Unii Europejskiej pracuje kilkadziesiąt wież obserwacyjnych.
Na system wieży obserwacyjnej składa się maszt, urządzenia optoelektroniczne, urządzenia transmisyjne, monitoring ochronny wieży, lokalne centrum nadzoru w placówce SG.
W wielu lokalizacjach ze względu na brak infrastruktury transmisję danych realizowano za pomocą łączy radioliniowych. Wraz z rozwojem sieci przewodowej łącza te zastępowane były przez światłowody. Kilka placówek SG zlokalizowanych blisko granicy posiada wieże obserwacyjne na swoim terenie. Nie ma więc konieczności instalacji monitoringu i awaryjnych źródeł zasilania.
Systemy optoelektroniczne zainstalowane na wieżach przeznaczone są do obserwacji terenu oraz wykrywania i rozpoznawania obiektów w rejonach przygranicznych. Dzięki nim możliwa jest detekcja, obserwacja oraz rejestracja zdarzeń polegających na dokonywaniu bądź usiłowaniu przekroczenia granicy państwowej wbrew przepisom lub w celu wprowadzania przemytu na obszar celny UE. Dodatkowo systemy optoelektroniczne tego typu oddziałują prewencyjnie, co ma znaczący wpływ na zmniejszenie przemytu i innych przestępstw związanych z przekraczaniem granicy.
Znaczącą rolę w technicznym zabezpieczeniu granicy państwowej odgrywają systemy ochrony perymetrycznej, które przeznaczone są do wykrywania i rozpoznawania obiektów w rejonach przygranicznych: na przedłużeniu ogrodzeń przejść granicznych oraz w miejscach trudno dostępnych z ograniczoną obserwacją. Ochrona perymetryczna zapewnia zwiększenie możliwości monitorowania i ochrony granicy, w szczególności w trudnych warunkach atmosferycznych i w trudno dostępnym terenie oraz pozwala na podniesienie zarówno poziomu bezpieczeństwa samej służby, jak i granicy państwa. Systemy ochrony perymetrycznej stanowią doskonałe uzupełnienie dla stacjonarnych (systemy optoelektroniczne zainstalowane na wieżach) i przenośnych (kamery ręczne) systemów obserwacji technicznej.
Szersze zastosowanie perymetrii w Straży Granicznej nastąpiło z chwilą dostarczenia urządzeń typu MMIDS inc w 2006 roku. Zestaw systemu składał się z czujników magnetycznych, sejsmicznych, korelatorów alarmu, nadajników i odbiorników sygnałów alarmowych.
Autonomiczność zestawu wynosiła min. 30 dni, zasięg odbioru sygnału 3,5 km do 16 km. Detektor sejsmiczny o charakterystyce dookólnej wykrywa pieszego do 30 m, pojazd do 100 m. Czujnik magnetyczny wykrywa uzbrojone osoby w odległości 1–3 m, pojazdy 10–30 m.
W 2019 roku zakupiono zestawy perymetryczne firmy MINDMADE WG GRUP. Zestawy zostały zamontowane w pobliżu przejść granicznych Warmińsko-Mazurskiego Oddziału SG.
W ich skład wchodzą: czujniki sejsmiczne, kamery wideo, przenośne odbiorniki sygnałów alarmowych i video, retransmitery sygnałów video, stacjonarne stacje kontroli. Zastosowane kamery wideo działają w paśmie światła widzialnego i w podczerwieni. Komunikacja pomiędzy poszczególnymi elementami systemu, transmisja danych alarmowych, danych sterujących oraz obrazu z kamer odbywa się bezprzewodowo – drogą radiową. Bezpieczeństwo transmisji sygnałów radiowych wysyłanych i odbieranych zapewnione jest poprzez odpowiednie ich szyfrowanie, co zapewnia również ochronę zarówno przed zakłóceniami z zewnątrz, jak i przed przejęciem danych przez osoby niepowołane. Poszczególne urządzenia wchodzące w skład zestawu perymetrycznego są standaryzowane, co zapewnia im kompatybilność oraz umożliwia ewentualną rozbudowę, modyfikację i dodawanie do zestawu kolejnych urządzeń, które mogą być integrowane z urządzeniami już istniejącymi w systemie.
W 2020 roku firma Siltec dostarczyła przenośne systemy perymetryczne firmy DefenGuard. W ich skład wchodzą: sektorowe czujniki sejsmiczne, kamery wideo, przenośne odbiorniki sygnałów alarmowych i video, retransmitery sygnałów video, stacji kontroli.
Zestawy ochrony perymetrycznej instalowane między innymi w okolicach placówek Straży Granicznej i przejść granicznych, umożliwiają przekazywanie sygnału z sensorów za pomocą retransmiterów do stacji kontroli, zlokalizowanych na terenie placówek Straży Granicznej i przejść drogowych. Wszystko to umożliwia bieżący monitoring oraz szybką reakcję na wykryty alarm.
Do systemów ochrony perymetrycznej możemy również zaliczyć systemy telewizji dozorowej z analizą ruchu występującej jako systemy alarmowe. W Straży Granicznej są one bardzo popularne, poszczególne oddziały SG w miarę potrzeb oraz możliwości zaopatrywały się w nie ze środków własnych. Do najprostszych i najtańszych należą tzw. foto-pułapki.
Urządzenia te oferują szerokie kąty widzenia, umożliwiają między innymi: nagrywanie filmów z dźwiękiem w rozdzielczości HD (również nocą, dzięki wbudowanej lampie na podczerwień); automatyczne wykonywanie zdjęć (dzięki zastosowaniu czujnika ruchu) oraz wysyłanie wiadomości MMS i e-mail.
Bardziej zaawansowane systemy wideodetekcji pochodzą od firm Masdar i Manticora, odpowiednio o nazwach Las i Obserwator. Budowa i ich działanie jest zbliżone do siebie, systemy mogą być wyposażone w kamery dzienne lub termowizyjne.
Systemy mogą współpracować z opcjonalnym modułem oświetlacza podczerwieni, który umożliwia obserwację i zapis nagrań w całkowitej ciemności oraz z modułem alarmowym, który pozwala zabezpieczyć system przed kradzieżą.
Moduł alarmowy pozwala także na zdalne wyłączenie i włączenie systemu w momencie, kiedy nie jest on wykorzystywany, umożliwiając tym samym wydłużone działanie systemu bez ładowania akumulatora. Każde zdarzenie wykryte przez moduł alarmowy raportowane jest wysłaniem wiadomości SMS na numer operatora systemu i zawiera informację, jakie zdarzenie miało miejsce oraz dokładną pozycję GPS wraz z odnośnikiem do mapy google.
Obecnie najbardziej zaawansowanym systemem ochrony perymetrycznej wykorzystywanym przez polską Straż Graniczną jest bariera na granicy Polski z Białorusią. Przyczyną jej budowy był fakt, iż od lata 2021 roku gwałtownie rosła liczba prób nielegalnego przekroczenia granicy Białorusi z Litwą, Łotwą i Polską przez migrantów pochodzących głownie z krajów Bliskiego Wschodu i Afryki, co wywołało kryzys migracyjny na granicy Polski z Białorusią. Aby temu przeciwdziałać 29 października 2021 Sejm RP ostatecznie uchwalił rozpatrywaną w tzw. trybie pilnym Ustawę o budowie zabezpieczenia granicy państwowej, która po podpisaniu przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę weszła w życie 4 listopada 2021 roku. Zgodnie z tą ustawą Inwestorem został Komendant Główny Straży Granicznej.
Głównym zadaniem powstającej bariery jest utrudnienie możliwości niezgodnego z prawem przekroczenia granicy, zapewnienia czasu na reakcję dla Straży Granicznej, a także ochrona dla polskich służb przed agresywnymi działaniami nielegalnych migrantów i służb białoruskiego reżimu.
Pierwsze prace budowlane rozpoczęto w styczniu 2022 roku.
Na całą barierę składa się kilka linii ochrony. Głównym elementem konstrukcji jest bariera fizyczna o długości ok. 186 km – wysokie ogrodzenie wykonane z paneli stalowych o wysokości 4,5 metra, zwieńczone zwojem specjalnego drutu, które stanowi zaporę fizyczną zgodnie z metodologią ochrony obiektów wielkopowierzchniowych.
Bariera Elektroniczna to ogrodzenie wyposażone w dwa kable detekcyjne, które sygnalizują wszelkie próby jego naruszenia.
Docelowo bariera elektroniczna ma zabezpieczyć około 206 kilometrów. Na cały system składać się będzie ok. 3 tysięcy kamer dzienno-nocnych i termowizyjnych, 400 km kabli detekcyjnych oraz 11 kontenerów teletechnicznych.
Podobnie jak na obszarze graniczącym z Białorusią, również na odcinku granicy polsko-rosyjskiej rozpoczęto budowę zapory elektronicznej. Budowa zapory elektronicznej na granicy z Rosją jest wynikiem ustawy o budowie zabezpieczenia granicy państwowej, która weszła w życie 4 listopada 2021 roku.
Obecnie trwa instalacja około 2 tys. słupów do kamer, około 3 tys. kamer dziennych i termowizyjnych, oraz dodatkowe kamery skierowane na miejsca wymagające szczególnego nadzoru (jak np. drogi dojazdowe) oraz 700 km kabli zasilających, transmisyjnych i detekcyjnych.
Uzyskany z bariery kompleksowy obraz dostępny będzie w Centrum nadzoru z siedzibą w Warmińsko-Mazurskim Oddziale Straży Granicznej w Kętrzynie, które stanowić będzie jednocześnie główny ośrodek monitorujący.
Na tych odcinkach granicy państwowej, na których powstałe zabezpieczenia techniczne i elektroniczne uzyskały swoją pełną funkcjonalność, nastąpił istotny wzrost skuteczności w ich ochronie. Przede wszystkim poprzez możliwość zwiększenia szybkości reagowania Straży Granicznej na odnotowywane zdarzenia.
Coraz bardziej popularne i wykorzystywane w Straży Granicznej RP stają się bezzałogowe statki powietrzne (
BSP). Użycie bezzałogowych statków powietrznych w szczególności do ochrony granicy państwowej na lądzie oraz na morzu określa Zarządzenie nr 49 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 10 kwietnia 2018 roku w sprawie wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych Straży Granicznej, a w szczególności § 2 ust. 1 Zarządzenia. Loty są wykonywane w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej i w przestrzeni nad wyłączną strefą ekonomiczną Rzeczypospolitej Polskiej oraz w przestrzeni powietrznej innych państw w trakcie udziału Straży Granicznej we wspólnych operacjach, projektach pilotażowych i szybkich interwencjach koordynowanych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej – Frontex, jak również na podstawie obowiązujących umów i porozumień międzynarodowych.
Funkcjonariusze Straży Granicznej wykonują loty z użyciem bezzałogowych statków powietrznych m.in. w specjalnie wyznaczonych strefach, umiejscowionych głównie w bezpośredniej bliskości z granicą państwową.
Atutem BSP jest ich stosunkowo cicha praca, ze względu na zastosowanie w większości z nich do napędu silnika elektrycznego.
BSP wyposażone w specjalistyczne kamery z możliwością zobrazowania, są doskonałym narzędziem do walki z ww. rodzajem przestępczości.
Jednakże należy mieć świadomość tego, że istniejące zorganizowane grupy przestępcze również posiadają nie małą wiedzę na temat technologii użycia bezzałogowych statków powietrznych. W związku z tym, celem zapewnienia właściwej ochrony granicy państwowej przy pomocy bezzałogowych systemów powietrznych, funkcjonariusze Straży Granicznej muszą posiadać pełne, profesjonalne przygotowanie do właściwego i skutecznego ich wykorzystania oraz dysponować sprzętem najwyższej jakości.
Efektywne wykorzystanie elementów technicznej ochrony granicy państwowej, których krótką charakterystykę przedstawiono w powyższym artykule, pozwala w znaczący sposób wspomóc Straż Graniczną RP w walce z nasilającymi się zjawiskami nielegalnej migracji, przemytu towarów oraz wzrostem potencjalnego zagrożenia światowym terroryzmem. Aby zapewnić właściwą kontrolę tych działań, niezbędnym staje się również potrzeba permanentnego, fachowego oraz specjalistycznego doskonalenia zawodowego funkcjonariuszy SG realizujących zadania w bezpośredniej ochronie granicy państwowej.
Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie już z chwilą pojawienia się w służbie pierwszych przenośnych urządzeń obserwacji technicznej rozpoczęło szkolenie funkcjonariuszy Straży Granicznej w zakresie bezpiecznego oraz efektywnego wykorzystania ich w ochronie granicy państwowej.
Sukcesywne wyposażenie jednostek organizacyjnych Straży Granicznej w urządzenia przenośne nowszych generacji oraz całych rozbudowanych systemów obserwacji technicznej, takich jak pojazdy obserwacyjne, wieże obserwacyjne oraz systemy perymetryczne, skutkowało potrzebą realizacji szkoleń doskonalących i specjalistycznych, w ramach których funkcjonariusze uaktualnią oraz poszerzą zdobytą wiedzę i umiejętności, podnosząc je na wyższy jakościowo poziom. W dobie zmian, w sposobie i stylu zarządzania granicą państwową realizowane w Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie doskonalenie zawodowe funkcjonariuszy SG w ww. obszarze, zapewnia wysoką skuteczność w działaniach podejmowanych w ich codziennej służbie na rzecz ochrony granicy państwowej.
ppłk SG leszek Stapurewicz
Centrum Szkolenia Straży Granicznej
im. Żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza
