System Sygnalizacji Włamania i Napadu SSWiN jest powszechnie stosowany zarówno w domach jak i w obiektach komercyjnych. Jego zadaniem jest zabezpieczenie przed wtargnięciem osób niepowołanych. Obok funkcji alarmowych może także odpowiadać za zadania związane ze sterowaniem i zarządzaniem budynkiem, a także pełnić inne funkcje, dostosowane do indywidualnych wymagań użytkownika.
System alarmowy to instalacja, która wymaga ułożenia wielu metrów okablowania. Na rynku coraz większą popularnością cieszą się zatem systemy hybrydowe oraz bezprzewodowe, oparte na komunikacji radiowej. Ze względu na to, że współczesne systemy łączności wykorzystują komponenty nowej generacji, mogą być niezawodne nawet wtedy, kiedy są zasilane bateriami. Co więcej, wymiana baterii może się odbywać nader rzadko.
Transmisja jedno- lub dwukierunkowa
Jednym z rozwiązań jest wprowadzenie niesymetrycznego toru komunikacji radiowej. Czujki wyposażone są w nadajnik radiowy, a centrala alarmowa w odbiornik. Zachodzi tu transmisja jednokierunkowa, bowiem przesyłany jest komunikat o zainicjowaniu działania czujki, natomiast nie ma informacji zwrotnej. Ze względu na to, że czujka nie otrzymuje potwierdzenia, że wysłana przez nią informacja dotarła, na wszelki wypadek nadaje swój komunikat kilkukrotnie. Jeśli powstaną zakłócenia, ale będą one krótkotrwałe, sygnał powinien zostać odebrany przez centralę.
Wadą takiego rozwiązania jest przesyłanie tzw. informacji nadmiarowych, które wyczerpują baterie. Czujka reaguje bowiem na aktywność w strefie swojego działania, nawet jeśli system dozoru nie jest włączony. Rozwiązuje się to usypiając czujki po wykryciu zdarzenia na kilka-kilkanaście minut. Jednak powoduje to zagrożenie związane z nieuprawnionym wejściem w czasie uśpienia czujki. Ponadto transmisja prowadzona jest w pasmie częstotliwości 433 MHz z wykorzystaniem prostej modulacji amplitudy. Pasmo to stosowane jest w szeregu innych urządzeń, w tym w pilotach, co może powodować zakłócenia. Dlatego rozwiązanie tego typu w praktyce stosowane jest rzadko.
Znacznie bardziej popularne jest zastosowanie komunikacji dwukierunkowej. Wyposażenie każdego urządzenia w nadajnik i odbiornik daje możliwość potwierdzenia odebrania sygnału. W tym przypadku czujki odbierają także informacje o włączeniu systemu, zatem ograniczane jest nieuzasadnione zużycie energii. Można ją wykorzystać na skrócenie interwałów komunikacyjnych lub wydłużenie czasu pracy urządzeń. Dwukierunkowa komunikacja pozwala także na zdalne konfigurowanie urządzeń.
Główne elementy SSWiN
Na system sygnalizacji włamania i napadu składa się szereg odpowiednio rozmieszczonych urządzeń i akcesoriów, które ściśle ze sobą współpracują. „Sercem”, bądź jak kto woli „mózgiem” systemu jest centrala alarmowa, odpowiedzialna za jego koordynację. Centrala podczas swojego działania znajduje się stale w stanie czuwania, gotowości i nieprzerwanego odbierania danych z nadzorowanego obiektu. Podpięte są do niej m.in. czujniki, nadajniki, sygnalizatory, komunikatory i piloty. W zależności od rodzaju, detektory reagują na konkretne bodźce i aktywują sygnał alarmowy, przesyłany do centrali, a z niej do zarządcy systemu.
W ramach SSWiN stosowane są czujki podczerwieni, ultradźwiękowe, mikrofalowe, magnetyczne (tzw. kontaktrony), stłuczeniowe szkła, a także inercyjne i wibracyjne.
W przypadku systemów bezprzewodowych, do sieci podłączona jest tylko centrala, a pozostałe komponenty komunikują się z nią za pomocą fal radiowych. Centrala SSWiN grupuje otrzymywane bodźce w strefy. Zwykle centrale tworzą tzw. partycje, które dodatkowo grupują określone strefy, tworząc autonomiczne systemy alarmowe, którymi można zdalnie zarządzać.
Centrale SSWiN mają zatem za zadanie monitorować stan obiektu, sygnalizować odchylenia od określonych zmiennych, powiadamiać o sytuacji alarmowej i stanie faktycznym, rejestrować i archiwizować parametry w zadanym okresie a także sterować kontrolą dostępu.
Poprzez dodawanie kolejnych modułów SSWiN, można utworzyć kompleksowy i zintegrowany system bezpieczeństwa obiektu. Wypełnia on jednocześnie zadanie wykrywania zagrożenia, jak i wielotorowej reakcji na nie. Integracja różnych modułów SSWiN zwiększa możliwości analizy sytuacji i pozwala na zaawansowaną weryfikację alarmów ocenę, który z nich jest fałszywy i podjęcie dodatkowych działań, takich jak blokowanie stref dostępu, przesłanie informacji do firmy ochroniarskiej bądź na policję czy połączenie wideo z obrazem na żywo z miejsca, w którym zainicjowany został alarm.
Systemem steruje się za pomocą manipulatorów, czyli urządzeń połączonych z centralą w tym przypadku bezprzewodowo. Najbardziej popularne są klawiatury sterujące lub szyfratory, poprzez które wpisuje się hasła. Za ich pośrednictwem możliwe jest konfigurowanie systemu, jego obsługa a także wyłączanie stanu czuwania lub identyfikacja awarii. Manipulatory pozwalają także na dodawanie nowych użytkowników, a jeśli są wyposażone w czytnik na używanie karty zbliżeniowej, która może być jednym z narzędzi obsługi manipulatorów, podobnie jak pilot radiowy.
Najnowsze rozwiązania
Systemy SSWiN oferują obecnie szereg zautomatyzowanych rozwiązań. Mogą być wyposażone w funkcję automatycznego sprawdzania komunikacji pomiędzy detektorem a centralą. Swoją gotowość do działania mogą weryfikować także na podstawie stanu baterii centrali. Interesujące możliwości daje również funkcja nasłuchu, pozwalająca na rejestrację tego, co dzieje się w obiekcie w czasie rzeczywistym. Co ciekawe, taki system SSWiN może posiadać umiejętność rozpoznawania głosu zarządcy. Wiele systemów pozwala również na sterowanie nimi za pośrednictwem urządzeń mobilnych.
Oferowane na rynku systemy SSWiN wyposażone są również w funkcje programowania instalacji według preferencji użytkownika, podglądu on-line, archiwizowania zdarzeń i zarządzania bezpieczeństwem wyznaczonych stref. Mogą także w zależności od użytych detektorów reagować na przekroczenia norm gazowych, dymu, czy poziomu wody. W przypadku manipulatorów, warto także zwrócić uwagę na zaawansowane rozwiązania, takie jak manipulatory LED oraz LCD, czyli oparte na sterowaniu za pośrednictwem ekranów, w tym ekranów dotykowych.
Oczywiście, popularność rozwiązań z zakresu SMART HOME nie pozostała bez wpływu na manipulatory SSWiN, przy użyciu których można zarządzać także m.in. oświetleniem, roletami zewnętrznymi, a nawet ogrzewaniem.
Zasięg - parametr nie zawsze miarodajny
Mówiąc o urządzeniach bezprzewodowych, zwykliśmy podkreślać jako walor ich duży zasięg. Jest to parametr, który początkowo był uznawany za wystarczający do określenia prawidłowego dystansu pomiędzy urządzeniami. Doświadczenia instalatorów systemów zabezpieczeń pozwoliły na wysnucie zgoła odmiennego wniosku. Zasięg określa bowiem odległość na jaką urządzenia są w stanie przesyłać informacje w przestrzeni otwartej. Realne warunki instalacyjne powinny jednak uwzględniać źródła zakłóceń, odbić bądź wygaszania sygnału, takie jak ściany, urządzenia elektroniczne czy inne urządzenia bezprzewodowe. Co więcej, nawet człowiek bądź ruchome przedmioty mogą stanowić przeszkodę zakłócającą przesyłanie komunikatów.
Aby ocenić realny poziom sygnału, instalatorzy używają specjalnych skanerów bądź testerów. Pozwalają im one na wybranie optymalnego miejsca montażu czujników. Na rynku znaleźć można także czujniki już wyposażone w taki tester. Pomiar daje wskazówkę dotyczącą tego, czy istnieje konieczność użycia urządzeń poprawiających jakość komunikacji, takich jak repeatery czy systemów komórkowych posiadających kilka modułów odbiorczych.
W tych miejscach, gdzie komunikacja jest szczególnie utrudniona ze względu na istniejące przeszkody, warto zastosować odbiorniki wyposażone w kilka anten automatycznie wybierających najsilniejszy sygnał.
Komunikacja bezprzewodowa SWWIN - wyzwania
W przypadku systemów alarmowych niezwykle ważna jest niezawodność przesyłania informacji a także energooszczędność.
Wyzwanie w zakresie niezawodnego przekazywania informacji wiąże się z oddzieleniem kanału komunikacyjnego od zewnętrznych zakłóceń, zarówno tych celowych, jak i przypadkowych lub związanych z osłabieniem sygnału. Zmniejszenie poziomu tych zagrożeń można uzyskać wybierając sprzęt lepszej jakości wykorzystujący specjalistyczne modulacje, w tym mechanizm rozpraszania widma radiowego. Sprawdzi się także wprowadzenie mechanizmów nadmiarowości, czyli zwielokrotnionych transmisji albo uzupełniania przesyłanych informacji danymi naprawczymi. Jednak oprócz lepszego sprzętu konieczne jest także użycie lepszej jakości układów komunikacyjnych, co wiąże się także z większym poborem energii.
Podsumowanie
Bezprzewodowe rozwiązania w systemach SSWiN są optymalne zwłaszcza w budynkach o wysokim standardzie wykończenia, w których poprowadzenie kabli mogłoby stanowić problem lub nieść ze sobą zbyt wysokie koszty, w tym głównie w biurowcach, budynkach korporacyjnych, galeriach handlowych, urzędach, hotelach i innych obiektach użyteczności publicznej, ale także w zabudowie mieszkaniowej. Cieszą się dużą popularnością także dlatego, że ich montaż jest szybki i bezproblemowy. Warto w tym miejscu podkreślić jednak, że właściwe skonfigurowanie SSWiN wymaga doświadczenia i wiedzy, m.in. z zakresu komunikacji radiowej.
Walorem bezprzewodowego SSWiN jest także to, że w łatwy sposób można go rozbudowywać o dodatkowe możliwości komunikacyjne, stosując większą liczbę czujników sygnalizujących. Pozwala to zarówno na korzystanie z wybranej formy komunikacji (np. SMS, videa bądź audio), jak i przekazywanie informacji alarmowych w czasie rzeczywistym do odpowiednich służb, monitorowanie i bieżący podgląd stanu faktycznego, zdalną konfigurację ustawień czy wydawanie poleceń głosowych. Nowoczesne systemy SSWiN umożliwiają także akustyczną bądź wizualną weryfikację zagrożenia z dowolnego miejsca, w którym znajduje się zarządca. Dzięki temu może on podjąć decyzję o konkretnych krokach, na podstawie podsłuchu lub tego, co widzi na monitorze.
Damian Żabicki
Dziennikarz, analityk specjalizujący się w tematyce technicznej i przemysłowej
